Op Koningsdag kunnen we bij heldere omstandigheden genieten van een supermaan. Aan de maan zelf verandert echter helemaal niets. De volle maan lijkt een paar keer per jaar groter dan gemiddeld, doordat deze dan dichter bij de aarde staat. Bij een supermaan lijkt de volle maan ongeveer 7% groter en 14% helderder dan normaal. Dat de maan soms groter en feller lijkt dan anders komt doordat de afstand tussen de maan en de aarde niet steeds hetzelfde is. De ene keer staat de maan dichter bij de aarde dan de andere keer. De oorzaak hiervan is dat de maan geen cirkelvormige, maar een elliptische (eivormige) baan om de aarde heeft.
Gemiddeld is de afstand tussen de maan en de aarde 384.000 km. Dat staat gelijk aan 320 ritten met de auto van Utrecht naar de zuidkust van Frankrijk. Bij een supermaan staat de maan ongeveer 357.000 km van ons vandaan. Dat scheelt zo’n 27.000 km, oftewel 23 keer een tripje naar Montpellier.
De supermaan komt een paar keer per jaar voor. Supermanen volgen elkaar altijd op, omdat de maan de ene helft van het jaar dichtbij de aarde staat en de andere helft van het jaar veraf. Op 26 mei is opnieuw sprake van een supermaan, sterker nog zelfs een zogenaamde superbloedmaan. Er vindt dan een maansverduistering plaats, waardoor de maan rood kleurt. In Nederland is deze verduistering echter niet te zien.
Optische illusie
De supermaan lijkt het grootst bij de maansopkomst en -ondergang. Dat de maan juist bij opkomst of ondergang groter lijkt, komt door een optische illusie. Wanneer de maan laag aan de horizon staat, schijnt de maan door de bomen, tussen gebouwen en andere objecten door. Onze hersenen willen het beeld van de maan vergelijken met al die andere voorwerpen. In werkelijkheid staat de maan veel verder weg, waardoor onze hersenen de maan extra groot laten lijken. Ditzelfde effect zien we bij zonsopkomst en zonsondergang. Ook dan lijkt de zon veel groter dan wanneer deze hoog aan de hemel staat.
Yannick Damen is meteoroloog bij Weeronline.